Με αφορμή την παρουσίαση του νέου ΕΣΠΑ για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας

 

Παρακολούθησα διαδικτυακά την σημερινή παρουσίαση του Επιχειρησιακού Προγράμματος Στερεάς Ελλάδας  για την περίοδο 2021-2027 που έγινε στην Χαλκίδα. Κάθε νέο Πρόγραμμα αναπτερώνει ελπίδες αλλά πρέπει να αναλογιζόμαστε και τα αποτελέσματα των προηγηθέντων. Όλα αυτά υπό το προγραμματικό πρίσμα της περιφερειακής ανάπτυξης η οποία δεν είναι απλώς «αριθμητική εργολαβιών», «καταμέτρηση ενισχύσεων» χωρίς αποτίμηση των αποτελεσμάτων στην πραγματική οικονομία αλλά στο προσθετικό ζητούμενο της συνολικής περιφερειακής ανάπτυξη, «αποδελτίωση συμμετοχής σε εκθέσεις» χωρίς επίσης αξιολόγηση και αποτίμηση στην συνολική πρόοδο της επιχειρηματικότητας στην Περιφέρειά μας. Εξάλλου η επικέντρωση του ενδιαφέροντος των ασκούντων την περιφερειακή εξουσία τόσο στα προηγηθέντα όσο και στο νέο πρόγραμμα  σε προγραμματικούς προσανατολισμούς που έχουν συγκεκριμένο ιδεολογικό και πολιτικό διακύβευμα, αντίστοιχο της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, δεν προάγει σε περιφερειακό επίπεδο την κοινωνική δικαιοσύνη αφού απουσιάζει η έμφαση στην αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων κοινωνικής συνοχής όπως για παράδειγμα η τόνωση της εργασίας μέσα από την ενίσχυση των δομών κοινωνικής οικονομίας, οι νομικά υποχρεωτικές ενισχύσεις της οποίας αφαιρέθηκαν ή υπεξαιρέθηκαν από την Διαχειριστική και την Περιφερειακή Αρχή, κόντρα στις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αντίθετα οι πόροι της κοινωνικής συνοχής κατευθύνθηκαν σε επιδοματικές ή πρακτικές φιλευσπλαχνίας κατά το πρότυπο της νεοφιλελεύθερης αντίληψης για την κοινωνική φροντίδα. Η πρακτική αυτή συνάδει άλλωστε και με την παρωχημένη στην Δυτική Ευρώπη αλλά κυρίαρχη στην Ελλάδα της νεοφιλελεύθερης εξουσίας πελατειακή προτεραιότητα στις κοινωνικές παροχές. Στην Περιφέρεια αυτή η πολιτική και διαχείριση των αναπτυξιακών προγραμμάτων σημαίνει πρωτίστως εκτέλεση έργων με όρους αδιαφάνειας στο μοίρασμα και υποβάθμισης στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων. Σημαντικά έργα παραδόθηκαν ημιτελή, π.χ. δρόμος Στόμιο-Πλατάνα,  και δεν είναι ορατή η ολοκλήρωση έτσι όπως προέβλεπε η μελέτη με βάση την οποία δημοπρατήθηκαν.  Η πελατειακή σχέση υπό την μορφή λειτουργικής εξάρτησης διέπει και τις σχέσεις Περιφέρειας και Δήμων και των δύο μαζί με την Κυβέρνηση και τους κυβερνητικούς βουλευτές. Απουσιάζει παντελώς η ουσιαστική συμμετοχή της κοινωνίας στην διαβούλευση κατά την φάση προγραμματισμού αλλά και του ελέγχου κατά την εφαρμογή. Κορυφαία η Περιφέρεια στην υποβάθμιση της αδιαφάνειας και της ειλικρινούς και έγκαιρης λογοδοσίας.

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας έχει την μερίδα του λέοντος στην έτσι και αλλιώς αυθαίρετη χωροθέτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με «ναυαρχίδα» της «πράσινης ολιγαρχίας» την Εύβοια. Πέρα από σπασμωδικές διαμαρτυρίες των πολιτικών οργάνων και «αναισθησίας» των αρμοδίων υπηρεσιών, παρακολουθεί ως θεατής την επέλαση που εξελίσσεται σε επιδρομή. Όφειλε και οφείλει να προτάξει με δική της πρωτοβουλία την σχεδιασμένη χωροθέτηση, τον περιορισμό  νέων επενδύσεων εκτός ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού και να προωθήσει την συμμετοχική ενεργειακή δημοκρατία. Εξακολουθεί όμως να παραμένει απαθής θεατής για να μην κακοκαρδίσει ίσως τους ολιγάρχες που λυμαίνονται πλέον την πράσινη ενέργεια και τους υψηλούς συμπαραστάτες τους στην Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας χρειάζεται ένα νέο αφήγημα περιφερειακής ανάπτυξης με κατευθυντήριους άξονες την διαμόρφωση και ενίσχυση ενός νέου παραγωγικού προτύπου προσαρμοσμένου στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες της στερεοελλαδίτικης κοινωνίας. Χρειάζεται ισόρροπη κοινωνική συνοχή ως προϋπόθεση για την ισόρροπη, συμμετοχική και κοινωνικά δίκαιη περιφερειακή ανάπτυξη. Η Περιφέρεια μόνο όταν έχει σαφή προσανατολισμό που απορρέει και από την δημοκρατική λειτουργία, την ανοικτή και συμμετοχική, της περιφερειακής εξουσίας μπορεί να στοχεύσει στην ανάδειξη με όρους περιφερειακής αυτονομίας στο μείζον αναπτυξιακό της όραμα και αυτό να είναι ικανή να το διαχειρίζεται σε επίπεδο ευρωπαϊκής περιφερειακής συγκρότησης.

Ο προσανατολισμός αυτός έπρεπε να αποτυπώνεται στο υπό εφαρμογή νέο ΕΣΠΑ. Επειδή  όμως απουσιάζει, όλα ακολουθούν την πεπατημένη της στερεοελλαδίτικης περιφερειακής αυτοδιοίκησης η οποία, ιδίως στα χρόνια της ενηλικίωσης που συμπίπτουν με τις δύο θητείες της νεοδημοκρατικής περιφερειακής αρχής, που δεν φαίνεται να είναι σε θέση να ανεβάσει τον πήχη και να αποκτήσει δυναμική αντάξια του κύρους που πρέπει να έχει μία Περιφέρεια όπως να προτάσσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο της περιφερειακής αυτονομίας, ως ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ των πόλεων και των Δήμων και της Κεντρικής Κυβέρνησης, με την οποία – σύμφωνα με το ευρωπαϊκό κεκτημένο- η σχέση είναι εταιρική και όχι σχέση υποτέλειας  και αντανακλαστικών μειονεξίας.

Αυτές οι σκέψεις επανήλθαν ακούγοντας και βλέποντας την σημερινή εκδήλωση. Επειδή φέτος είναι και χρονιά που θα μπορέσουμε να αλλάξουμε την περιφερειακή Αρχή, αλλάζοντας και την πορεία της Περιφέρειας, σκέφθηκα ότι είναι χρήσιμο να τις μοιραστώ.