Περιφερειακές Εκλογές και πολιτική αυτονομία.

Του Δημήτρη Ι. Κατσούλη

Το θεσμικό περιβάλλον των εκλογών του προσεχούς Μαίου αλληλοεπηρεάζεται με το ρευστό και συνάμα πολωτικό πολιτικό περιβάλλον. Οι τετραπλές τουλάχιστον εάν όχι πενταπλές κάλπες  δεν θα δυσχεράνουν μόνο τη  διαδικασία και θα ταλαιπωρήσουν εκλογείς και εφορευτικές επιτροπές αλλά κυρίως θα θολώσουν και θα μπλέξουν τα πολιτικά διακυβεύματα τα οποία σε καμία περίπτωση δεν είναι ούτε απλά ούτε ενιαία.

Η «μπουγάδα» των πολιτικών διακυβευμάτων και συνακόλουθα η ασάφεια και η παραπλάνηση που θα τα συνοδεύσει μπορεί να διευκολύνουν τους κομματικούς σχεδιασμούς ιδίως των μονομάχων της διπολικής πόλωσης αλλά σε καμία περίπτωση δεν διευκολύνει ούτε συμφέρει τους πολίτες, την οργανωμένη σε εκλογικά σώματα, κοινωνία.

Σε αυτή την κρίσιμη για το μέλλον της Ευρώπης και των λαών της εκλογή των μελών του Ευρωκοινοβουλίου προέχει κυρίως η σαφής τοποθέτηση του πολίτη απέναντι στο μείζον υπαρξιακό δίλλημα της Ευρώπης. Θα συνεχίσει με δυσκολία να αναζητά τη διόρθωση των λαθών της για να παραμείνει το κοινό σπίτι των λαών της με Δημοκρατία, Κοινωνική Αλληλεγγύη και Ανάπτυξη ή θα γίνει βορρά στις ακραίες δυνάμεις του Αντιευρωπαϊσμού που μας γυρίζουν εξήντα και πλέον πίσω;  Σε αυτή την μείζονα αντίθεση συστοιχίζονται οι επιμέρους ιδεολογικοπολιτικές αντιθέσεις των πολιτικών δυνάμεων της Ευρώπης  μέρος  των οποίων είναι τα κόμματα του λεγόμενου ευρωπαϊκού δημοκρατικού τόξου στα οποία περιλαμβάνονται και οι δύο φερόμενοι ως πόλοι του  νέου ελληνικού διπολισμού. Συνεπώς ο πολιτικός διάλογος για την Ευρώπη δεν μπορεί να γίνεται είτε με όρους της εγχώριας πόλωσης ή να παραμείνει στην άκρη διότι από την κρίση των λαών της Ευρώπης στις κάλπες του Ευρωκοινοβουλίου θα διακυβευθούν τα σημαντικότερα ζητήματα και για την πορεία της χώρας μας.

Το ζητούμενο των Περιφερειακών Εκλογών. Η περίπτωση της Στερεάς Ελλάδας.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση κουβαλάει στην οκτάχρονη διαδρομή της τις παθογένειες αλλά και τις ιδιορρυθμίες της νομαρχιακής αυτοδιοίκησης και αυτή με τη σειρά της την κληρονομία του παλιού καθεστώτος των νομαρχιών. Είναι αναντίρρητα θεσμός σε μετάβαση. Τα χρόνια αυτά, χρόνια της κρίσης και της απαξίωσης του πολιτικού συστήματος αλλά ταυτόχρονα και της ενίσχυσης του συγκεντρωτισμού ελέω των μνημονίων το περιφερειακό πολιτικό σύστημα παρέμεινε κατά κανόνα εσωστρεφές και αδύναμο να ηγηθεί της χειραφέτησης του θεσμού. Εξάλλου για την Αυτοδιοίκηση τα χρόνια αυτά είναι η εποχή της μετριότητας. Το δευτεροβάθμιο επίπεδο είναι πάντως διαφορετικό και διαφοροποιημένο από Περιφέρεια σε Περιφέρεια  έτσι ώστε οι γενικεύσεις να μην ενδείκνυνται.

Ας σταθούμε στα καθ΄ημάς: Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.

Η πρώτη περίοδος είχε κατ΄εξοχήν μεταβατικό προσανατολισμό. Επικράτησε μία συμμαχία Νομαρχιών που μοίρασαν τα τιμάρια χωρίς να επιδιώξουν την ουσιαστική διοικητική συνοχή. Συνεχίστηκαν οι παράλληλοι δρόμοι των νομαρχιών. Ήταν επόμενο να μην μπορέσουν να διαχειριστούν θετικά τις ενδοπεριφερειακές αντιθέσεις καθώς το περιφερειακό κέντρο συνέχισε να οδηγείται από την διοικητική νομενκλατούρα της κρατικής περιφέρειας η οποία εξάλλου ενσωμάτωνε και το κυρίαρχο εδροκεντρικό σύστημα εξουσίας. Το πολιτικό προσωπικό δεν ήθελε και εάν ήθελε δεν μπορούσε, λόγω των ηγετικών ικανοτήτων του αλλά και της πολιτικοδιοικητικής του κουλτούρας, να οδηγήσει την Περιφέρεια σε μία διακυβέρνηση συνοχής και ανάπτυξης.

«Cambridge» και Οξφόρδη τρέμετε τα Ψαχνά»! Ή αλλιώς : Η ειρωνεία ως κατάκτηση

Κατά την χθεσινή συζήτηση του Νομοσχεδίου για την συνέργεια των Πανεπιστημίων και την απορρόφηση των ΤΕΙ Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας με το οποίο για πρώτη φορά θεσπίζεται η ίδρυση Πανεπιστημιακών Σχολών στην Εύβοια, ήταν ίσως ρητορικά πιο χαριτωμένη η φράση του Εισηγητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Βουλευτή Λακωνίας Λεωνίδα Γρηγοράκου: «Cambridge» και Οξφόρδη τρέμετε τα Ψαχνά», σχολιάζοντας ειρωνικά  την ίδρυση οκτώ Τμημάτων του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου στα Ψαχνά. Το κόμμα του πάντως δεν καταψήφισε- δήλωσε παρών - τις συγκεκριμένες διατάξεις  του Νομοσχεδίου που σε λίγες μέρες θα είναι νόμος του Κράτους.

Αυτή η σαφώς ειρωνική φράση του Λακεδαιμόνιου πολιτικού δεν είναι όμως αρκετή για να επισκιάσει την μεγάλη κατάκτηση της Εύβοιας. Για πρώτη φορά Πανεπιστημιακές Σχολές  θα λειτουργήσουν στην Εύβοια. Παράλληλα με το άρθρο 18 του νόμου ιδρύεται στην περιοχή της η «Τεχνόπολη του Ευρίπου» μία καινοτόμα δομή συνύπαρξης της Έρευνας, της Ανώτατης Εκπαίδευσης και της Επιχειρηματικότητας. Η γειντίαση της Εύβοιας με την Αττική γίνεται καρποφόρα για το νησί μας. Όσοι βέβαια αντιλαμβάνονται την χωροθέτηση Πανεπιστημιακών Δομών μετρώντας τα «κεφάλια» των φοιτητών και την παραγόμενη κινητικότητα στην τοπική οικονομία έχουν αντιρρήσεις, όχι πάντα παράλογες,  διότι δεν αντιλαμβάνονται ότι οι προτεραιότητες αλλάζουν και συνεπώς οι συνέργειες τοπικής κοινωνίας, οικονομίας και Πανεπιστημίων μπαίνουν σε άλλη βάση. Από την άλλη πλευρά όλοι πρέπει να δούμε αυτή την εξέλιξη ως την αρχή για να αποκτήσει η Εύβοια την θέση που της αξίζει στον  Πανεπιστημιακό και Ερευνητικό Χάρτη της χώρας.

Το τέλος του νόμου Κατσέλη αφήνει την φτωχοποιημένη κοινωνία απροστάτευτη.

 Του Δημήτρη Κατσούλη

Η παράταση του Νόμου Κατσέλη ως προς την προστασία της πρώτης κατοικίας κατά δύο μήνες προβάλλεται αυτές τις μέρες ως μεγάλη και γενναιόδωρη παραχώρηση της Ένωσης Τραπεζών, των θεσμών και της Κυβέρνησης. Ο αρμόδιος Υπουργός είχε μάλιστα εξαγγείλει το τέλος το Νόμου Κατσέλη ως αχρείαστου πλέον γιατί η Ελλάδα βγήκε από τα μνημόνια άρα και από την κρίση.

Από τα πλέον έγκυρα χείλη, του πρώην Γενικού Γραμματέα του Καταναλωτή την περίοδο 2009-2011, δηλαδή εκείνου που επεξεργάστηκε τον νόμο Κατσέλη, του κ. Δημήτρη Σπυράκου, ειπώθηκε με επιχειρήματα εδώ στην Χαλκίδα, στην Ημερίδα που διοργάνωσε η Ένωση Προστασίας Καταναλωτών Στερεάς Ελλάδας (10.12.2018), ότι νόμο για την προστασία και την ρύθμιση των υποχρεωμένων φυσικών προσώπων και συνακόλουθα για την προστασία της Κύριας Κατοικίας είχαν σχεδόν όλα τα Ευρωπαϊκά Κράτη και η Αμερική από τις αρχές της δεκαετίας του 90 ως νομικό θώρακα της οικονομίας και των πολιτών, χωρίς ασφαλώς αν έχουν κρίση αυτού του μεγέθους και αυτής της έντασης. Η ελληνική έννομη τάξη εμπλουτίστηκε με αυτόν τον νομικό θώρακα μόλις το 2010, στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων που θέσπισε η Κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου. Συνεπώς ακόμη και εάν το τέλος των μνημονίων ήταν και τέλος της κρίσης η προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών και της πρώτης κατοικίας  είναι εκ των ων ουκ άνευ για μία ευρωπαϊκή δημοκρατική έννομη τάξη.

Το διακύβευμα των Περιφερειακών Εκλογών του 2019

Αρκετοί επίδοξοι αιρετοί της Περιφέρειας επικαλούνται  την «αυτοδιοικητική» ιδιότητα και το «αυτοδιοικητικό διακυβευμα» των περιφερειακών εκλογών. Όσοι δεν καταφεύγουν σε αυτό για να αποκρύψουν την κομματική τους στήριξη ή υπαγωγή, το αναμασούν διότι δεν έχουν καταλάβει ότι ο δεύτερος βαθμός «τοπικής αυτοδιοίκησης» στο επίπεδο της Περιφέρειας δεν είναι ούτε Δήμος ούτε Κοινότητα. Πρόκειται για το ενδιάμεσο επίπεδο εξουσίας μεταξύ Κράτους και Δήμων που καθορίζεται από την θέση αυτή. Από την Αυτοδιοίκηση παίρνει την ιδιότητα της πολιτικής και διοικητικής αυτονομίας όπως αυτή καταστρώνεται στον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτονομίας και από το Κράτος την αποστολή της εκπόνησης των δημοσίων πολιτικών και της υλοποίησής τους με ίδια μέσα και μηχανισμό. Ιδιαίτερα η Περιφέρεια αποτελεί πυλώνα υλοποίησης των ευρωπαϊκών πολιτικών σε εταιρική, συνεργατική και όχι εξαρτησιακή σχέση με το κεντρικό Κράτος, μεταβαλλόμενη σε θεσμό κλειδί για την εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέραν από θεσμός της «αυτοδιοίκησης» η Περιφέρεια είναι πυλώνας της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στην ευρωπαϊκή της διάσταση.

Η ένταξη μάλιστα της Περιφέρειας στο ευρωπαϊκό σύστημα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, εφόσον ασφαλώς εμπεδωθεί ή και κατακτηθεί από τις Περιφερειακές Αρχές του υπερσυγκεντρωτικού και απομακρυσμένου από το «ευρωπαϊκό κεκτημένο» ελληνικού κράτους, μπορεί να γίνει μοχλός χειραφέτησης και ταυτόχρονα υπέρβασης και αποδόμησης του ελληνικού συγκεντρωτισμού.

Master Plan του Λιμένα της Χαλκίδας και Δημοκρατική Νομιμοποίηση. Μία χαρακτηριστική περίπτωση υφαρπαγής της τοπικής λαϊκής εξουσίας.

Η σημερινή (1.12.2018) σύσκεψη για τη Διαβούλευση για το  Master Plan του Λιμένα της Χαλκίδας που εκπονήθηκε με ανάθεση από τον Οργανισμό Λιμένων Νομού Ευβοίας (Ο.Λ.Ν.Ε.) και το οποίο στο site του Ο.Λ.Ν.Ε. προβάλλεται ως «Νέο Σχέδιο- Σύγχρονο Λιμάνι- Όμορφη Πόλη» ανέδειξε για μία ακόμη φορά την παντελή έλλειψη δημοκρατικής νομιμοποίησης του εν λόγω Οργανισμού και την λειτουργία του ως προς την διαδικασία εκπόνησης του Master Plan κόντρα στις συνταγματικές επιταγές για την αποστολή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης  αφού αυτοί αποκλείονται – εν προκειμένω- από την διακυβέρνηση υποθέσεων κυρίως περιφερειακής και τοπικής εμβέλειας.

Ο Ο.Λ.Ν.Ε. αντικατέστησε τα Λιμενικά Ταμεία ενοποιώντας τη διαχείριση των Λιμένων της Εύβοιας υπό μία Κρατική Ανώνυμη Εταιρία η οποία από την ίδρυσή της έως σήμερα είναι κομματικό -και όχι μόνο- φέουδο της εκάστοτε Κυβέρνησης και δρα αφαιρώντας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση κυρίως Πρώτου αλλά και δευτερευόντως Δευτέρου Βαθμού την ευθύνη για τα πλέον ζωτικά τμήματα των Πόλεων της Εύβοιας που διαθέτουν Λιμάνια, υφαρπάζοντας έτσι την συνταγματικά προσδιορισμένη τοπική λαϊκή εξουσία.

Η Εύβοια είναι συστατικό στοιχείο της Στερεάς Ελλάδας. Δεν της αξίζει να σκέπτεται σαν "γκρινιάρης συγγενής".

Οι αφορμές για να διαπιστώσει κανείς την σύγχυση της πολιτικής κοινωνίας της Εύβοιας είναι πολυάριθμες και συχνές. Τελευταία αλλά όχι τελική η συζήτηση που άναψε δήλωση κάποιου Βουλευτή για την έδρα της Περιφέρειας και την αδικία σε βάρος της Εύβοιας. Δεν με ενδιαφέρουν ούτε οι προθέσεις ούτε ενδεχόμενα επικοινωνιακά λάθη. Δεν ενδιαφέρει εξάλλου ούτε αυτή καθεαυτή η δήλωση. Σημαντικό είναι να ξανασκεφθούμε που βρισκόμαστε και που πάμε. Οι περιφερειακές εκλογές του 2019 μπορεί να είναι το έναυσμα για να σκεφθούμε στρατηγικές πολιτικές και να αξιολογήσουμε αποτελέσματα.