ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ. Ο ΛΑΟΣ ΘΕΛΕΙ; Ευρωεκλογές, Προοδευτική Αλλαγή και η ευθύνη του ΠΑΣΟΚ

Δημήτρης Ι. Κατσούλης*

2.6.2024

1.       Η προοπτική της Ευρώπης ενόψει και των Ευρωεκλογών

Την επομένη Κυριακή διεξάγονται οι Ευρωεκλογές. Κρίσιμη ευρωπαϊκή και ελληνική αναμέτρηση που θα καταγράψει, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων και του διακυβεύματος, τον πραγματικό συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Οι προκλήσεις για την Ευρώπη, στην επόμενη θητεία του Ευρωκοινοβουλίου και των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ιστορικά κρίσιμες και καθοριστικές για το κοινό μέλλον της Ευρώπης και την θέση της στον παγκόσμιο συσχετισμό.

Η ενδεχόμενη ενίσχυση της Ακροδεξιάς και των αντιευρωπαϊκών και αντιδραστικών δυνάμεων σε συνδυασμό με την απευκταία επάνοδο του Τραμπισμού στις Ηνωμένες Πολιτείας και λαμβανομένης υπόψη της παρουσίας των αυταρχικών καθεστώτων στις άλλες Μεγάλες Δυνάμεις θα μεταβάλλουν το παγκόσμιο πολιτικό τοπίο και θα θέσουν σε απαξίωση Δημοκρατικές Αξίες  που συνθέτουν το ευρωπαϊκό πολιτικό πολιτισμό.

Η διατήρηση του ισχύοντος συσχετισμού με την υπεροχή σε αυτόν των συντηρητικών νεοφιλελεύθερων δυνάμεων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος χωρίς ενίσχυση των δυνάμεων της Σοσιαλδημοκρατίας είναι πιθανόν να κρατήσει την Ευρώπη στην πεπατημένη της αδυναμίας παρέμβασης στον παγκόσμιο συσχετισμό και να εξακολουθήσει να παραπαίει ως θεατής των εξελίξεων που επιτάσσουν ισχυρές πρωτοβουλίες.

Η ενίσχυση των δυνάμεων του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος μπορεί να πυροδοτήσει την Αλλαγή στην Ευρώπη και να την καταστήσει ενεργό παράγοντα του παγκόσμιου συσχετισμού, ενδυναμώνοντας τις Δημοκρατικές Αξίες και την Κοινωνική Δικαιοσύνη όχι μόνο στην ίδια την Ευρώπη αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο στην μάχη κατά των Τραμπιστικών και αντιδραστικών καθεστώτων ή πολιτικών δυνάμεων.

Η ενίσχυση των δυνάμεων του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος πρωτίστως επηρεάζει την ίδια την ευρωπαϊκή κοινωνική συνενοχή, την ενίσχυση των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων, την ανακατανομή του πλούτου υπέρ των αδύναμων κοινωνικών δυνάμεων, την συμμετοχή  τους στην κατάκτηση των θετικών αποτελεσμάτων της 4^ης Βιομηχανικής Επανάστασης- Τεχνικής Νοημοσύνης και την προστασία από τις αρνητικές επιπτώσεις της. Σε τελική ανάλυση η ενίσχυση των Σοσιαλιστών, ιδίως όταν συνοδευτεί  άμεσα από τον επαναπροσδιορισμό των αξιών και του προσανατολισμού της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, ιδεολογικό και προγραμματικό, προς όφελος του κόσμου της εργασίας και της παραγωγής με προτεραιότητα στην ανακατανομή του πλούτου προς όφελος των αδύναμων, μπορεί να φέρει στην Ευρώπη την Αλλαγή, με Δημοκρατία και Κοινωνική Δικαιοσύνη. Αυτό είναι το μέγιστο διακύβευμα.

2.       Οι προοπτική των εκλογών για την Ελλάδα

Στην Ελλάδα, ο παραπάνω στόχος είναι επίσης συνυφασμένος με την αλλαγή του εγχώριου συσχετισμού πολιτικών δυνάμεων. Οι ευρωεκλογές είναι η πρώτη γνήσια καταγραφή και το εφαλτήριο για την αλλαγή στις επόμενες εθνικές εκλογές, όποτε και εάν γίνουν.

Η Κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επιβάλλει επικοινωνιακά και ιδεολογικά την κυριαρχία της με καθαρό νέο- φιλελεύθερο και ταξικό προσανατολισμό. Ως προς αυτόν είναι η σκληρότερη δεξιά Κυβέρνηση μετά το 1974. Οι πολιτικές της, υπό τον μανδύα μεταρρυθμίσεων ή επιδοματικών παροχών, δεν μπορούν πλέον να κρύψουν τον πρωταρχικό προσανατολισμό: Όλα τα δίνει στους ισχυρούς της εγχώριας οικονομικής  ολιγαρχίας οι οποίοι ελέγχοντας κατά κύριο λόγο και τα μέσα ενημέρωσης της παρέχουν επικοινωνιακή  κυριαρχία.

Όλα θα ήταν ή μπορούν να γίνουν διαφορετικά εάν επιτευχθεί η αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων. Εάν οι δυνάμεις της Αντιπολίτευσης του λεγόμενου δημοκρατικού τόξου και ιδίως οι δυνάμεις της σοσιαλιστικής παράταξης ανακτήσουν την ηγεμονία στο πολιτικό σύστημα. Αυτό όμως υπό τις παρούσες συνθήκες και τον υφιστάμενο συσχετισμό φαίνεται «όνειρο απατηλό» αλλά δεν είναι έτσι. Είναι σίγουρα ένας μακρύς και επίμονος αγώνας που θα φέρει αποτέλεσμα αρκεί να αναδειχθεί δυναμικά το ιδεολογικοπολιτικό όραμα και ο καθαρός τολμηρός προοδευτικός  λόγος.

Το διακύβευμα της νέας Αλλαγής δεν έχει τύχη όταν περιορίζεται στην αναμονή της φθοράς του συστήματος εξουσίας της Νέας Δημοκρατίας και μάλιστα υπό την εκδοχή της Μητσοτακικού συστήματος.  Εξάλλου η κοινωνία που υποφέρει από την άνιση κατανομή του όποιου πλούτου σε βάρος της, την κατάργηση των κατακτήσεων της, την αποσάθρωση των κοινωνικών και ατομικών, δεν μπορεί να περιμένει να «σαπίσει» το σύστημα Μητσοτάκη.

 

3.       Αλλαγή του συσχετισμού και προοδευτική εξουσία.

Χρειάζεται μία νέα ανασύνθεση στην προοδευτική παράταξη. Και αυτό είναι επίσης διακύβευμα των εκλογών της επόμενης Κυριακής. Όχι ότι η μικρή διαφορά των ποσοστών των δύο μεγαλύτερων κομμάτων του μικρού πλέον ιστορικού χώρου, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΎΡΙΖΑ αρκεί για να φυσήξει «ούριος άνεμος», αλλά σε κάθε περίπτωση θα καθορίσει την γονιμότητα των επόμενων αναγκαίων πρωτοβουλιών.

Ο ΣΥΡΙΖΑ τόσο στην περίοδο της αντιπολίτευσης- ας μην ανατρέξουμε εδώ στην περίοδο της συγκυβέρνησης με τους ακροδεξιούς- όσο και στην τρέχουσα περίοδο, ιδίως μετά την αποχώρηση του ιστορικού του ηγέτη Αλέξη Τσίπρα και την νέα διάσπαση, έχει μπει σε μία φάση ιδεολογικοπολιτικής αποσύνθεσης. Η επιλογή του νέου ηγέτη του, του Στέφανου Κασελλάκη να επιδιώξει την εκλογική άνοδο με έναν αχταρμά ιδεολογικών και προγραμματικών θέσεων, με πρόταξη της προσωποκεντρικής επικοινωνιακής εικόνας του ηγέτη που από το «πουθενά» θα ρίξει την δεξιά, προσεγγίζοντας όμως και ιδεολογικά της στηρίγματα, μπορεί ίσως να πετύχει την υποστήριξη της αντισυμβατικής ψήφου που συνήθως απέχει ή δεν κατευθύνεται στα κόμματα της ακροδεξιάς, αλλά δεν αρκεί και δεν μπορεί να συνθέσει ουσιαστικά και με προοπτική τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο και την κεντροαριστερά. Γιατί από την Αριστερά αποστασιοποιείται.

Το ΠΑΣΟΚ, ασφαλώς δεν ανάπτυξε τη δυναμική που δημοσκοπικά προσδοκούσε. Έχει ένα αξιόλογο ψηφοδέλτιο για την Ευρωβουλή, το καλύτερο κατά την γνώμη μου, με δέκα τουλάχιστον υποψηφίους που είναι έτοιμοι με κύρος να δουλέψουν ως Ευρωβουλευτές, με έμπειρους πολιτικούς και νέους φέρελπεις. Δυσκολεύεσαι να περιορίσεις την επιλογή σε τέσσερεις. Το ΠΑΣΟΚ έχει αρκετά σαφή προγραμματικό λόγο για τα ευρωπαϊκά ζητήματα.

4.       Το ΠΑΣΟΚ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ.  Ο ΛΑΟΣ ΘΕΛΕΙ;

Το ΠΑΣΟΚ, ανεξάρτητα των ποσοστών που θα καταγραφούν, αν και θεωρώ ότι αυτά θα είναι ισχυρά και θα το καταστήσουν πρωταγωνιστή της επόμενης ημέρας, έχει ιδεολογικό και προγραμματικό απόθεμα για να προσδιορίσει το περιεχόμενο της Νέας Αλλαγής για την επιστροφή σε μία σύγχρονη προοδευτική διακυβέρνηση. Ο αγώνας αυτός δεν είναι όμως εύκολος. Οι εποχές έχουν αλλάξει. Δεν ζει πιά προ πολλών ετών ο Ανδρέας Παπανδρέου που σάρωνε την Δεξιά. Οι αγώνες όμως προσαρμόζονται στην σύγχρονη εποχή. Χρειάζονται ιδέες καθαρές, αναγέννηση και ουσιαστική μία σύγχρονη, τολμηρή και κυρίως ριζοσπαστική ελληνική σοσιαλδημοκρατία η οποία με την σειρά της θα αλληλοεπιδράσει με την επίσης αναζητούμενη ισχυρή ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία.

Κρίσιμος όμως παράγοντας είναι το Υποκείμενο της Αλλαγής. Ο οργανωτής και ο φορέας της. Στην σύνθεσή του το ΠΑΣΟΚ μπορεί να γίνει πρωταγωνιστής και καθοδηγητής ενώνοντας δυνάμεις, ακόμη και εκείνες που μέχρις χθες ήταν μακριά. Χρειάζεται ανοικτός αλλά ταυτόχρονα και στοχοποιημένος διάλογος, προσαρμογή της έννοιας της ηγεμονίας στις αξίες της συμμετοχής και της σύνθεσης των προγραμματικών επίλογών καθώς και της κατοχύρωσης του εσωτερικού διαλόγου και της έκφρασης των δυνάμεων που θα μετάσχουν στην νέα προοδευτική σύνθεση. Σήμερα εάν αυτό δεν το κάνει με πρωτοβουλία το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί κανείς άλλος.

Το βέβαιο είναι, κατά την γνώμη μου, ότι το ΠΑΣΟΚ εάν το τολμήσει ΜΠΟΡΕΙ.

Το ερώτημα είναι εάν ΘΕΛΕΙ ο ΛΑΟΣ.

Αυτό είναι η βάση του εγχειρήματος της Νέας Αλλαγής. Ο Λαός, έννοια πραγματική αλλά στον πολιτικό λόγο ενίοτε και ασαφές σύνολο κοινωνικών δυνάμεων που μετά την άνοδο του σύγχρονου λαϊκισμού κατέστη ακόμη ασαφέστερος, είναι η πηγή της λαϊκής κυριαρχίας που βρίσκεται στον πυρήνα της δημοκρατικής αρχής που διέπει τις σύγχρονες δημοκρατικές πολιτείες.

Ο Λαός δεν είναι ασφαλώς αόριστος και γενικός όρος όσο τουλάχιστον άλλοι όροι όπως το Έθνος. Ο Λαός συντίθεται από τους πολίτες που ασκούν τα πολιτικά τους δικαιώματα και οι οποίοι ανήκουν στις κοινωνικές τάξεις – υπό την ευρεία έστω έννοια- και η βούλησή του εκφράζεται κατά κύριο λόγο με την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος. Οι κοινωνικές δυνάμεις όμως που συνθέτουν τον Λαό εκφράζονται και με τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες τους, με την άσκηση των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων και εντέλει με την διεκδίκηση αλλαγής του πολιτικού συσχετισμού, δηλαδή της πηγάζουσας από την αφηρημένη έννοια του Λαού, δημοκρατικά νομιμοποιημένης πολιτικής εξουσίας. Συνεπώς η διεκδίκηση της αλλαγής του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων αποτελεί ταυτόχρονα και διεκδίκηση της πολιτικής εξουσίας προ όφελος των κοινωνικών δυνάμεων που προσδοκούν να εξασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες ζωής, κατοχύρωση της κοινωνικής δικαιοσύνης, των κοινωνικών και ατομικών δικαιωμάτων και κυρίως ανακατανομή του πλούτου προς όφελος τους. Συνεπώς η πρόταση της προοδευτικής αλλαγής δεν μπορεί να καταστεί πλειοψηφική εάν δεν την κατανοήσει προς όφελός του ο Λαός. Εάν δηλαδή το Λαός την θέλει.

Επειδή όμως η επικοινωνία του προοδευτικού προγραμματικού λόγου προς την κοινωνία, τον Λαό, διέρχεται και μέσα από τους αρμούς του κυρίαρχου επικοινωνιακού συστήματος που σήμερα ελέγχεται απόλυτα από την οικονομική ολιγαρχία που είναι εχθρός της προοδευτικής εξουσίας, ο αγώνας είναι πολύ πιο δύσκολος. Κανένας όμως αγώνας δεν είναι άγονος εφόσον δοθεί με όραμα, σχέδιο και επιμονή.

Με άλλα λόγια αφού το ΠΑΣΟΚ ΜΠΟΡΕΙ, έχει την απόλυτη ευθύνη να επικοινωνήσει με όλα τα μέσα την πρότασή του στον ΛΑΟ και να πείσει για την αποδοχή της. Σε ένα  καθεστώς ιδεολογικής ήττας των προοδευτικών αξιών τα τελευταία χρόνια, ο αγώνας πρέπει να είναι και ιδεολογικός, δηλαδή να ξαναγραφτεί το ιδεολογικό όραμα που θα εμπνεύσει τον ΛΑΟ.

Συνεπώς οι εκλογές και η δράση του κόμματος δεν πρέπει να είναι απλώς ακτιβιστική και εγκλωβισμένη σε ιστορικά συναισθήματα, γενεών μάλιστα που βιολογικά αποχωρούν, πρέπει  αντιθέτως να είναι απόλυτα καινοτόμα και στοχοπροσηλωμένη, πολιτική και πολυεπίπεδη. Για να γίνει αυτό πρέπει το πολιτικό υποκείμενο, το ΠΑΣΟΚ, να προσαρμόσει την οργάνωση και την λειτουργία του σε όλα τα επίπεδα θεσμικής εκπροσώπησης και σε όλα τα πεδία των κοινωνικών αγώνων του λαού.

Η εκλογική επιτυχία στις Ευρωεκλογές θα ενθαρρύνει τις αλλαγές που το κίνημα πρέπει να ενσωματώσει στην οργάνωση και την δράση του για να γίνει πρωταγωνιστής. Η έως σήμερα πορεία, με λάθη ίσως και παραλήψεις, έχει διαμορφώσει ένα θετικό πεδίο. Αυτό δεν αρκεί. Η επόμενη ημέρα χρειάζεται πολλά περισσότερα για να ΘΕΛΕΙ Ο ΛΑΟΣ και να πιστέψει ότι το ΠΑΣΟΚ ΜΠΟΡΕΙ.

*Ο Δημήτρης Κατσούλης είναι Δικηγόρος, Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας(Παράταξη ΠΑΤΡΙΑΔΑ ΜΑΣ Η ΣΤΕΡΕΑ υποστηριζόμενη από το ΠΑΣΟΚ). Πρωην Δήμαρχος Αυλώνος Ευβοίας. Συντονιστής Δημοτικής Οργάνωσης  ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής Δήμου Χαλκιδέων.