ΤΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΧΕΙ ΛΟΓΟ ΚΑΙ ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΤΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ

Η είδηση ότι επίκειται κατασκευή ιδιωτικής Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ)  στην περιοχή της Χαλκίδας (Δ.Ε. Αυλίδας) όπως προέκυψε από την τοποθέτηση του Δημάρχου Δελφών σε γενική συνέλευση της ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας επιβεβαιώνει όσα είχαν γίνει πλέον ορατά ως πιθανή προοπτική την στιγμή που οι προβλεπόμενες στο Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΠΕΣΔΣΑ) ΜΕΑ της Λαμίας και της Χαλκίδας δεν έχουν εξασφαλίσει χρηματοδότηση παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις της Κυβέρνησης που αναμεταδίδουν κυβερνητικοί βουλευτές, πολιτευτές και κομματικές προσκείμενες στην Νέα Δημοκρατία δημοτικές αρχές.

Ο λόγος ειδικότερα έγινε για την ΜΕΑ της Χαλκίδας η οποία έτσι και αλλιώς θα ματαιωθεί εάν χωροθετηθεί στην περιοχή η ιδιωτική ΜΕΑ, αλλά αφορά και το σύνολο της Στερεάς Ελλάδας για δύο λόγους: Ο επενδυτής λέγεται ότι δηλώνει πως θα πάρει τα σκουπίδια των 21 Δήμων της Στερεάς Ελλάδας, και εάν ακόμη δεν το δήλωνε η Μονάδα του δεν μπορεί να λειτουργήσει μόνο με τα σκουπίδια της Κεντρικής και Νότιας Εύβοιας. Η διάθεση των σκουπιδιών δεν μπορεί να γίνει χωρίς απόφαση των Δημοτικών Συμβουλίων και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦΟΔΣΑ.

Είναι επίσης βέβαιο, με τα σημερινά δεδομένα, ότι είτε η ΜΕΑ της Λαμίας είτε η ΜΕΑ της Χαλκίδας ακόμη και εάν γίνουν όπως προβλέπονται στον ΠΕΣΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας, δεν πρόκειται να κατασκευαστούν με δημόσια δαπάνη διότι αυτή είναι η επιλογή και η μεθόδευση της Κυβέρνησης. Θα κατασκευαστούν με ΣΔΙΤ που σημαίνει ότι έτσι και αλλιώς θα παραδοθούν στην ευθύνη του ιδιώτη επενδυτή, καθώς ΣΔΙΤ με αυτή την δημόσια και περιφερειακή διοίκηση, μόνο κατ ευφημισμό μπορεί να υπάρξει.

Η ίδρυση όμως ιδιωτικής ΜΕΑ αλλάζει τα δεδομένα καθώς οι φορείς του Δημοσίου Συμφέροντος, όπως Δήμοι, ΦΟΔΣΑ, Περιφέρεια, Κυβέρνηση δεν θα έχουν την δυνατότητα να θέσουν όρους και να διαπραγματευτούν κανόνες όπως υποχρεωτικά θα επιχειρούσαν να θέσουν στην περίπτωση  της ΣΔΙΤ. Ο ιδιώτης ανοίγει το «μαγαζί» και θέλει πελάτες. Επειδή όμως η διαχείριση και διάθεση των αποβλήτων δεν είναι υπόθεση ελεύθερης επιλογής των παραγωγών καθώς ο ιδιώτης θα είναι μονοπώλιο, εύστοχα υπολογίζει και την «πελατεία». Σκουπίδια της Στερεάς Ελλάδας και βλέπουμε…. Οι ΜΕΑ του ΠΕΣΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας δεν θα έχουν κατασκευαστεί άρα υποχρεωτικά τα σκουπίδια θα πάνε στην ιδιωτική ΜΕΑ.

Στην πράξη βέβαια ο επενδυτής δεν προχωρά ρισκάροντας. Ισχύει το τροποποιημένο από το 2023 Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) που προβλέπει την κατασκευή των υποδομών από ιδιώτες επενδυτές. Παράλληλα η υπονόμευση της προοπτικής για έγκαιρη κατασκευή των ΜΕΑ με δημόσια δαπάνη έκανε μονόδρομο την υλοποίηση με ΣΔΙΤ. Μονόδρομος πλέον γίνεται η ιδιωτική επένδυση καθώς και οι ΣΔΙΤ απαιτούν διαδικασίες που δεν προφταίνουν την ιδιωτική επένδυση.

Ειδικότερα ως προς την ΜΕΑ Χαλκίδας είναι σκόπιμο να αναλογιστούμε την ιστορία της για να καταλάβουμε πως παίζεται το παιχνίδι.

Σε όλο αυτό το σκηνικό η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας φαινομενικά παραμένει θεατής. Στην πραγματικότητα δεν είναι. Η πρόσφατη παρέμβαση του στο Δημοτικό Συμβούλιο της Λαμίας ο Περιφερειάρχης σε κοινή γραμμή με τον Γενικό Γραμματέα Διαχείρισης Αποβλήτων κ. Γραφάκο, τον ενορχηστρωτή της μεθόδευσης, επιτίθεται στις Υπηρεσίες του ΦΟΔΣΑ και επιτιμά το Διοικητικό του Συμβούλιο γιατί δήθεν  οι «πρωτοβουλίες» της «αδιοίκητης» Υπηρεσίας τους ματαίωσαν τις χρηματοδοτήσεις των έργων. Λες και το Διοικητικό Συμβούλιο είναι μαριονέτα των Υπηρεσιών. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι μαριονέτα των Υπηρεσιών….

Η ευθύνη του Διοικητικού Συμβουλίου (και των δύο τελευταίων θητειών) του Περιφερειάρχη και του Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων πρέπει να αξιολογηθούν σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο.

Ειδικότερα η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, όπως και κάθε Περιφέρεια, έχει άμεση ευθύνη για την εφαρμογή του ΠΕΔΣΑ. Το γεγονός ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο είναι το όργανο που εγκρίνει το ΠΕΔΣΑ σημαίνει ότι έχει και την υποχρέωση να παρακολουθεί την εφαρμογή του και να παρεμβαίνει σε συνεργασία και συμπληρωματικότητα με το Διοικητικό Συμβούλιο του ΦΟΔΣΑ, το οποίο έχει την θεσμική ευθύνη της εφαρμογής του. Αλλιώς η διαδικασία έγκρισης από το Περιφερειακό Συμβούλιο θα είναι μία τυπική διαδικασία. Το Περιφερειακό Συμβούλιο, έτσι όπως έχει υποβαθμιστεί, δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να αρκείται σε τυπικές διαδικασίες. Οφείλει να ελέγχει, να αξιολογεί και να παρεμβαίνει στην υλοποίηση των έργων και των δράσεων του ΠΕΣΔΣΑ. Αυτό έπρεπε να κάνει έως σήμερα, αυτό πρέπει να κάνει και ενόψει της υπό  εξέλιξη τροποποίησης του ΠΕΣΔΣΑ για την περίοδο 2020-2030.

Η παραπάνω περιγραφόμενη διαδικασία πολιτικής και θεσμικής λειτουργίας είναι παντελώς άγνωστη στην Στερεά Ελλάδα. Εδώ το κυβερνητικό κόμμα έχοντας εξασφαλίσει την επιρροή σε Διοίκηση ΦΟΔΣΑ, Περιφερειακή Ένωση Δήμων και κυρίως Περιφερειακή Αρχή Στερεάς Ελλάδας διαμόρφωσε κλειστό σύστημα εξουσίας και τελικά σπρώχνει την διαχείριση των στερεών αποβλήτων στις επιλογές της Κυβέρνησης, δηλαδή στην ανάθεση εν λευκώ στον ιδιώτη επενδυτή, ο οποίος είναι τόσο ισχυρός που θα επιβάλλει τους όρους του.

Ως Περιφερειακός Σύμβουλος έχω την άποψη ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες, όχι απλώς να πάρει θέση. Χωρίς βέβαια να παραβλέπω τον συσχετισμό δυνάμεων και την ευρεία «νεοδημοκρατική πλειοψηφία» η οποία ασφαλώς έχει ανάλογο μερίδιο ευθύνης. Εξάλλου είναι το μόνο όργανο της Περιφέρειας που έχει αρμοδιότητα επί του Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων. Δεν έχω την άποψη ότι αυτό πρέπει να γίνει βιαστικά αλλά πρέπει να γίνει οργανωμένα και με στοχοπροσήλωση. Ειδική Συνεδρίαση με την συμμετοχή του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦΟΔΣΑ. Επιβεβαίωση των επιλογών του ισχύοντος ΠΕΣΔΣΑ και κάθετη αντίθεση σε λύσεις που ενώ μεθοδεύονται αντιστρατεύονται το Δημόσιο Συμφέρον. Μόνο το Περιφερειακό Συμβούλιο μπορεί να  λάβει αυτή την απόφαση διότι αυτό έχει την αρμοδιότητα έγκρισης του ΠΕΣΔΣΑ. Εάν δε το κάνει, είτε σιωπαίνοντας είτε ακολουθώντας τον δρόμο της μεθόδευσης, φέρει ακέραια την πολιτική ευθύνη για την παράδοση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στους ιδιώτες και την καταστροφική επιλογή της χωροθέτησης ΜΕΑ δίπλα στην Χαλκίδα. Ευθύνη που ασφαλώς έχουν και  τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΦΟΔΣΑ και η Δημοτική Αρχή της πόλης.

Οι τοπικές αρχές, οι φορείς και οι πολίτες της Χαλκίδας και της Εύβοιας πρέπει να κινητοποιηθούν και να οργανώσουν την αντίστασή τους. Αυτή είναι άλλη διαδικασία.