Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας στο Νέο ΕΣΠΑ 2021-2027. Στις λιγότερο αναπτυγμένες με «γενναία» αύξηση των πόρων...χωρίς "δικαιοσύνη"

 Αναδημοσίευση από ΕΥΒΟΙΑ 2030 ενημερωμένη.

 

Το επόμενο ΕΣΠΑ 2021-2027 (Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) 2021-2027)  ήδη βρίσκεται στο τελικό στάδιο σχεδιασμού και με τα κράτη μέλη εκπονούν τα Σχέδια κατανομής των πόρων στα επιμέρους τομεακά και περιφερειακά προγράμματα. Οι αλλαγές σε σχέση με το τρέχον 2014-2020 είναι αρκετές και μερικές σημαντικές. Οι Στόχοι Πολιτικής συνοψίζονται στα ακόλουθα:

Στόχος Πολιτικής 1: Μια εξυπνότερη Ευρώπη μέσω της προώθησης του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού (4,059 δις)

Στόχος Πολιτικής 2: Μια πιο πράσινη Ευρώπη με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μέσω της προώθησης της δίκαιης μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, των πράσινων και γαλάζιων επενδύσεων, της κυκλικής οικονομίας, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων (2,200 δις)

Στόχος Πολιτικής 3: Μια πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη μέσω της ενίσχυσης της κινητικότητας και των περιφερειακών διασυνδέσεων (4,995 δις)

Στόχος Πολιτικής 4: Μια πιο κοινωνική Ευρώπη μέσω της υλοποίησης του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (6,327 δις)

Στόχος Πολιτικής 5: Μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της μέσω της προώθησης της βιώσιμης και ολοκληρωμένης ανάπτυξης των αστικών, αγροτικών και παράκτιων περιοχών, καθώς και μέσω της στήριξης τοπικών πρωτοβουλιών (1,145 δις)

Για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας το νέο ΕΣΠΑ επιφυλάσσει μία πολύ καλύτερη μοίρα. Στα προηγούμενα προγράμματα κριτήριο ένταξης των Περιφερειών (NUTS 2)στις κατηγορίες των Χρηματοδοτήσεων ήταν η σχέση του ΑΕΠ της Περιφέρειας με το Μέσο ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης των ετών 2003-2007 ή 2007-2009 δηλαδή προ οικονομικής κρίσης. Εκεί η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας λόγω της Βιομηχανικής Ζώνης της Βοιωτίας υπερέβαινε το 75% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εντασσόταν στις Περιφέρειες σε Μετάβαση με περιορισμένη χρηματοδότηση σε σχέση με τις Λιγότερο Αναπτυγμένες Περιφέρειες.

Στο νέο ΕΣΠΑ 2021-2027 οι κατηγορίες των Περιφερειών προσδιορίζονται με βάση το ΑΕΠ 2014-2016 που λόγω της οικονομικής κρίσης είχε πέσει κατά πολύ ενώ σήμερα το ΑΕΠ της Στερεάς Ελλάδας κυμαίνεται στο 62% σε σχέση με το ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης (χωρίς ασφαλώς να πάψει να διαμορφώνεται από το ΑΕΠ της Βοιωτίας). Έτσι η Στερεά Ελλάδα κατατάσσεται στις Λιγότερο Ανεπτυγμένες Περιφέρειες όπως όλες οι άλλες Περιφέρειες της χώρας πλην της Αττικής και του Νοτίου Αιγαίου. H αναμενόμενη αυτή μεταβολή του κριτηρίου του ΑΕΠ προκαλεί αντίστοιχες ανακατατάξεις στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. Έτσι αντί να διορθωθεί η «αναπτυξιακή ανορθογραφία» που αδικούσε την Στερεά Ελλάδα ήρθε νομοτελειακά η πτώση του ΑΕΠ για να «αποδώσει δικαιοσύνη» τουλάχιστον για το Νέο ΕΣΠΑ.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Στερεά Ελλάδα ως λιγότερο αναπτυγμένη Περιφέρεια θα χρηματοδοτηθεί όπως όλες οι άλλες Περιφέρειες,  με τους πόρους τελικά του νέου ΕΣΠΑ να ανέρχονται στα 403.288.795 ευρώ. (342.775.475 Συνεισφορά Ε.Ε και 60.493.320 Εθνική Συνεισφορά, 299.031.603 ΕΤΠΑ και 104.257.192 ΕΚΤ +).

Τώρα ασφαλώς θα χρειαστεί περισσότερη σοβαρότητα και ανοικτή δημοκρατική διαβούλευση για την ορθή κατανομή των πόρων αυτών σε συνδυασμό με τις προτεραιότητες του νέου ΕΣΠΑ. Σοβαρότητα που δεν συνάδει με τους αυτοθαυμασμούς περί του ότι με τους αγώνες της ηγεσίας της Περιφέρειας και της Κυβέρνησης αντιμετωπίστηκε η ιστορική αδικία σε βάρος της Στερεάς όταν η αλλαγή στο κριτήριο κατηγοριοποίησης των Περιφερειών ήταν ήδη αναπόφευκτη και αποφασισμένη προ του 2018 τουλάχιστον (Praktika_Hmeridas_19-06-2018 σ.19 επ.). 

Εξάλλου άρση της ιστορικής αδικίας θα ήταν η απόδοση στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας ενός bonus πρόσθετης χρηματοδότησης έστω και με αύξηση της Εθνικής Συνεισφοράς με το ίδιο σκεπτικό που μεταφέρθηκε το 13% από τις Λιγότερο αναπτυγμένες Περιφέρειες στις δύο "Μεταβατικές", Αττική και Νότιο Αιγαίο (βλ. σ.30-32 του Σχεδίου), για την εκ των υστέρων αποκατάσταση των απωλειών της Περιφέρειάς μας από τα προηγούμενα ΕΣΠΑ. Δικαίωση επίσης της Στερεάς Ελλάδας θα ήταν ο sui generis υπολογισμός του ΑΕΠ για τις ανάγκες κατάταξής της στα επόμενα ΕΣΠΑ όπου εάν αυξηθεί -όπως άλλωστε πρέπει να επιδιώκεται δια μέσου της προσδοκόμενης ανάπτυξης- το ΑΕΠ η Στερεά Ελλάδα θα ενταχθεί πάλι στις Μεταβατικές και έτσι θα συνεχίσει να χάνει πόρους. Τίποτε όμως από αυτά δεν συμβαίνει. Γιαυτό δεν πρόκειται για δικαίωση αλλά για πρόσκαιρη τύχη.

Είναι όμως μία καλή αφετηρία για να αντιστρέψουμε το κλίμα της προχειρότητας, της εσωστρέφειας και του πολιτικαντισμού που διέπει την διακυβέρνηση της Περιφέρειας και να σχεδιάσουμε με δημοκρατικό προγραμματισμό ανοικτό στην κοινωνία ένα πρόγραμμα μετάβασης στην νέα εποχή της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της ψηφιακής ανάπτυξης με κοινωνικό πρόσημο και καινοτόμα αντίληψη.

 Η Έξυπνη, Πράσινη Περιφέρεια δεν μπορεί να είναι μόνο σύνθημα ή ευκαιρία "εξυπνακισμών" αλλά ουσιαστική πολιτική επανάσταση που αξιοποιεί την τεχνολογία για να βελτιώσει την παραγωγικότητα, να δυναμώσει την δημιουργικότητα και να κάνει καλύτερη την ζωή των κατοίκων της σε ένα περιβάλλον βιώσιμο με τις πόλεις και τα χωριά, τις επιχειρήσεις και τις καλλιέργειες προστατευμένες από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Η Έξυπνη και Πράσινη Περιφέρεια προνοεί και θωρακίζεται με ασφαλείς υποδομές και δεν τρέχει απλώς χρηματοδοτήσεις και εργολαβίες. Συνεπώς μέσα στην νέα Προγραμματική Περίοδο για να συντρέξουν όλα τα παραπάνω χρειάζεται μία βαθιά Αλλαγή. Αυτό είναι το δημοκρατικό προοδευτικό διακύβευμα για το άμεσο μέλλον.