Η ευθύνη της Περιφέρειας για το προσφυγικό

Το προσφυγικό πρόβλημα είναι ένα από τα πλέον σύνθετα και πολυεπίπεδα θεσμικά, διοικητικά και πολιτικά προβλήματα, κυρίως σε χώρες όπως η Ελλάδα. Η αντιμετώπιση όταν δεν υπακούει σε κανόνες ανθρωπιστικής συμπεριφοράς, ασφάλειας και άσκησης δικαιωμάτων γίνεται συχνά έρμαιο πολιτικοιδεολογικών εμμονών των εκάστοτε κυβερνήσεων που κινούνται σε εκκρεμές μεταξύ δήθεν ανθρωπιστικής ανοχής ή ξενοφοβίας και απάνθρωπης συμπεριφοράς τύπου Salvini.

Πέρα από το αναποτελεσματικό ευρωπαϊκό πλαίσιο που πρέπει άμεσα να αναθεωρηθεί, η ελληνική πρακτική συναντά  παγίως τις αδυναμίες του Κράτους μας με αποκορύφωμα την γραφειοκρατία, την αλλεργία στη διαβούλευση και κυρίως την αλλεργία σε ένα συγκεκριμένο ευρύτερα αποδεκτό σχέδιο διαχείρισης που θα είναι σταθερό και κυρίως γνωστό εκ των προτέρων έτσι ώστε να μην αιφνιδιάζονται οι τοπικές Αρχές και κυρίως οι τοπικές κοινωνίες. Η κατάσταση αυτή είναι και απόρροια του εγγενούς συγκεντρωτισμού  του Ελληνικού Κράτους ο οποίος κρατά σε απόσταση και ταυτόχρονα εμπλέκει επιλεκτικά τις Περιφέρειες, κυρίως, και τους Δήμους.

Η διαχείριση των προσφυγικών ροών που κατά καιρούς γίνονται ανεξέλεγκτες  δεν μπορεί να καταστρώνεται με όρους έκτακτης ανάγκης που περιστέλλουν δικαιώματα ή μεταβάλλουν τα αιρετά όργανα της Αυτοδιοίκησης σε απλούς εκτελεστές αστυνομικής λογικής πολιτικών και διοικητικών επιλογών της κεντρικής κυβέρνησης. Η ιστορία, πρόσφατη και μη, έχει δείξει ότι τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής είναι συνήθως αδιέξοδα και πάντως προκαλούν εντάσεις στις τοπικές κοινωνίες που δεν αντικατοπτρίζουν πάντοτε το πραγματικό περιεχόμενο των προβλημάτων ή τις πραγματικές αιτίες των αντιδράσεων.

Οι Περιφέρειες εμπλέκονται στη διαχείριση χωρίς πάντως να έχει διατυπωθεί ένα σαφές θεσμικό πλαίσιο συμμετοχής και κυρίως χωρίς η εμπλοκή αυτή να έχει ενσωματωθεί στις αρμοδιότητες των αντίστοιχων περιφερειακών οργάνων. Συνήθως έρχονται εκ των υστέρων να διασώσουν επιλογές που καθορίζονται από τον αρμόδιο κάθε φορά Υπουργό. Στο όνομα του κατεπείγοντος, της «εθνικής ασφάλειας» και ενίοτε ενός ψευδεπίγραφου ανθρωπισμού αγνοείται η περιφερειακή πολιτική αυτονομία, η απαίτηση να θωρακιστούν οι Περιφέρειες με σαφείς και ουσιαστικές αρμοδιότητες και ευθύνες στη διαχείριση του προσφυγικού προβλήματος και κυρίως να ασκήσουν ουσιαστικό έλεγχο στους διάφορους παράπλευρους διαδρόμους όπου διακινούνται τεράστια χρηματικά ποσά και ασκείται πολιτική από φορείς δήθεν της κοινωνίας των πολιτών, χωρίς πολίτες, με απόλυτη αδιαφάνεια και ενίοτε ξένους σκοπούς από εκείνους της Ελληνικής Πολιτείας.

Στο πλαίσιο αυτό κινείται και η περίπτωση του Hot Spot στον Καραβόμυλο της Φθιώτιδας. Σε μία Περιφέρεια που φιλοξενεί ήδη και άλλα Hot Spot με διαφορετικό βαθμό εμπλοκής στο καθένα αλλά με όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που αναφέρουμε μόλις παραπάνω.

Η ανάληψη δεσμεύσεων από την Περιφέρεια κατά το δοκούν και μάλιστα στο πλαίσιο της εσωκομματικής εκπροσώπησης των θεσμικών οργάνων της Κυβέρνησης και της Περιφέρειας, με δεσμεύσεις και οικονομικής επιβάρυνσης χωρίς σαφές και διαυγές θεσμικό περίγραμμα δεν αρκεί για την νομιμοποίηση της. Έως την θεσμική κατοχύρωση της περιφερειακής πολιτικής για την διαχείριση των θεμάτων αυτών μόνο το Περιφερειακό Συμβούλιο, έχοντας την γενική αποφασιστική αρμοδιότητα αλλά και λόγω της εξουσίας του να λαμβάνει προγραμματικές αποφάσεις και να θέτει κανόνες, μπορεί και πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο με γνώμονα την υπεύθυνη συμμετοχή στη διαχείριση του προβλήματος, την υγιή και διαφανή διαχείριση όλων των διαθέσιμων πόρων, την διασφάλιση των συνθηκών ανθρώπινης διαβίωσης και την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των φιλοξενουμένων προσφύγων ή μεταναστών για ασφαλή, δικαιοκρατική και υγιή διαβίωση.

Επιβάλλεται να αναλάβει πρωτοβουλίες το Περιφερειακό Συμβούλιο με κριτήριο εκείνο που πρωτίστως πρέπει να υπηρετεί, το δημόσιο συμφέρον των πολιτών της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και συνάμα την θεσμική αποστολή του στο πλαίσιο του διεκδικούμενου συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης χωρίς εκπτώσεις και υποταγές σε σκοπιμότητες κομματικής αλληλεγγύης μεταξύ των εκπροσώπων της κεντρικής ή περιφερειακής εξουσίας.

Η πλατιά και αληθής ενημέρωση των ενδιαφερομένων τοπικών κοινωνιών, η τήρηση των δεσμεύσεων και ο έλεγχος των ασκούμενων πολιτικών σε τελική ανάλυση από την ίδια την κοινωνία είναι το κρίσιμο κριτήριο για τη διαχείριση αυτού του υπαρκτού πολύπλοκου προβλήματος.