Η Τεχνόπολη του Ευρίπου

Γίνεται πολύς λόγος για την επανίδρυση του άλλοτε θνησιγενούς Πανεπιστημίου Στερεάς Ελλάδας. Η έως σήμερα διεκδίκηση γίνεται με όρους παλαιών δεκαετιών που δεν συνάδει με τον σύγχρονο ρόλο και την αποστολή του Πανεπιστημίου στο εθνικό και διεθνές ανταγωνιστικό πεδίο της γνώσης, της έρευνας και – γιατί όχι – της καινοτομίας. Επίσης αγνοείται από τη συζήτηση η πρόταση της Ομάδας Τεκμηρίωσης υπό τον Καθηγητή και πρώην Υπουργό κ. Γιάννη Πανούση που αφορά το Πανεπιστήμιο των Δελφών ή το Δελφικό Πανεπιστήμιο μετά από πρωτοβουλία της ΠΕΔ Στερεάς Ελλάδας το 2018.

Σήμερα βέβαια, και μετά την εφαρμογή του Νόμου Ν 4589/2019 «Συνέργειες Ε.Κ.Π.Α, Γεωπονικού Αθηνών, Θεσσαλίας με ΤΕΙ, Παλλημνιακό Ταμείο, θέματα εκπαιδευτικών κλπ» (ΦΕΚ Α΄   /2019), το τοπίο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στην Στερεά Ελλάδα έχει μεταβληθεί. Στην Περιφέρεια, σε πέντε πόλεις, λειτουργούν συνολικά δέκα τρία (13) Τμήματα που ανήκουν σε τρία (3) Πανεπιστήμια. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας και το  Γεωπονικό Πανεπιστήμιο λειτουργούν αντίστοιχα πέντε τμήματα στο Συγκρότημα Ευρίπου στα Ψαχνά, πέντε τμήματα στην Λαμία και από ένα σε Θήβα, Άμφισσα, Καρπενήσι.

Έως σήμερα, πέντε χρόνια μετά τη λειτουργία τους, η Περιφέρεια και οι τοπική αυτοδιοίκηση δεν έχει στηρίξει εμπράκτως αυτές τις Πανεπιστημιακές Δομές που λειτουργούν στην Στερεά Ελλάδα. Σήμερα φαίνεται ότι αναζητώντας ένα Πανεπιστήμιο που να έχει το όνομα της Στερεάς Ελλάδας και να εδρεύει στην Λαμία, θεωρεί ότι οι δομές που ήδη λειτουργούν δεν είναι αντικείμενο της δικής της στήριξης και της προσδοκίας της. Έτσι και αλλιώς αυτή είναι μία αντίληψη αφιλόξενη. Εξάλλου και το προηγούμενο του θνησιγενούς Πανεπιστήμιου Στερεάς Ελλάδας 2003-2013 αποτελεί ένδειξη ότι η Στερεά Ελλάδα, πέρα από τα λόγια, δυσκολεύεται να κατανοήσει και πολύ περισσότερο να στηρίξει αλλά και να εναποθέσει προσδοκίες περιφερειακής ανάπτυξης σε ένα Πανεπιστήμιο. Όφειλε, σήμερα, έχοντας αυτό το κακό προηγούμενο να σταθεί δίπλα, να αναδείξει και να συνεργαστεί με τα τρία Πανεπιστήμια που λειτουργούν στις πόλεις της. Δεν το κάνει.

Χαρακτηριστικότερο όμως παράδειγμα είναι η περίπτωση της Τεχνόπολης του Ευρίπου. Στο άρθρο 18 του Ν. 4589/2019 καταστρώνεται μία πρωτοποριακή επιλογή. Η δημιουργία της Τεχνόπολης του Ευρίπου στην ευρύτερη βοιωτική περιοχή της Χαλκίδας. Συγκεκριμένα, το άρθρο 18 ορίζει ότι: «1. Στο Ε.Κ.Π.Α. δημιουργείται Τεχνόπολη - Σύμπλεγμα Τεχνολογίας, Τέχνης και Πολιτισμού (Τεχνόπολη Ευρίπου) στην ευρύτερη εδαφική περιφέρεια της Χαλκίδας, ως χώρος ανάπτυξης καινοτόμων ερευνητικών, αναπτυξιακών και πολιτιστικών δομών. Η οργάνωση, διαχείριση και λειτουργία της Τεχνόπολης ανατίθεται στην Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας του Ε.Κ.Π.Α. που ιδρύθηκε με το π.δ. 29/1993 (Α` 11), εκτός αν εγκαθίστανται στην Τεχνόπολη ακαδημαϊκές μονάδες του Ε.Κ.Π.Α. οπότε είναι αρμόδια η Σύγκλητος. Με απόφαση του Πρύτανη, η οποία εγκρίνεται από τη Σύγκλητο του Ιδρύματος, παραχωρείται κατά χρήση στην Εταιρεία έκταση του Πανεπιστημίου, καθώς και η έκταση του επόμενου εδαφίου ή τμήμα αυτής, για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων της Τεχνόπολης. Με απόφαση των Δημοτικών Συμβουλίων των Δήμων Χαλκιδέων και Διρφύων - Μεσσαπίων μπορεί να παραχωρείται δωρεάν η χρήση δημοτικών ακινήτων στο Ε.Κ.Π.Α. για τη λειτουργία της Τεχνόπολης και για άλλες εκπαιδευτικές και ερευνητικές δράσεις του Ε.Κ.Π.Α. 2. Στην Τεχνόπολη πραγματοποιούνται ερευνητικές δράσεις και μπορεί να εγκαθίστανται με απόφαση της Συγκλήτου εργαστήρια και δομές του Ε.Κ.Π.Α. με καινοτόμο ερευνητική, πολιτιστική και αναπτυξιακή δραστηριότητα. 3. Με απόφαση της Συγκλήτου συγκροτείται πενταμελής επιστημονική επιτροπή που αποτελείται από μέλη Δ.Ε.Π. καθηγητές α` βαθμίδας ή της βαθμίδας του αναπληρωτή καθηγητή του Ε.Κ.Π.Α. Η Επιτροπή εισηγείται στη Σύγκλητο και στο διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας του Ε.Κ.Π.Α. για κάθε θέμα της αρμοδιότητάς τους σχετικά με τη λειτουργία της Τεχνόπολης και είναι αρμόδια για τη σύνταξη του Κανονισμού της Τεχνόπολης, ο οποίος εγκρίνεται από τη Σύγκλητο. Στην επιτροπή αυτή μπορεί να ανατίθεται, ύστερα από απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, ο σχεδιασμός, ο συντονισμός, η εγκατάσταση, η λειτουργία και η εποπτεία των ερευνητικών, αναπτυξιακών, πολιτιστικών και λοιπών δομών και δραστηριοτήτων της Τεχνόπολης, για κάθε θέμα της αρμοδιότητας της Εταιρείας Διαχείρισης. Η θητεία των μελών της επιστημονικής επιτροπής είναι τετραετής, με δυνατότητα ανανέωσης. Τα μέλη της Επιτροπής δεν λαμβάνουν αποζημίωση για τη συμμετοχή τους σ` αυτή, εκτός από τα οδοιπορικά τους έξοδα, δηλαδή ημερήσια αποζημίωση, έξοδα διαμονής και μετακίνησής τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της υποπαραγράφου Δ.9 της παρ. Δ` του ν. 4336/2015 (Α` 94) και με την επιφύλαξη της παραγράφου 7 του άρθρου 6 της υποπαραγράφου Δ.9 της παραγράφου Δ` του ίδιου νόμου.»

 

Στην Χαλκίδα, στην Εύβοια, την Βοιωτία και την Στερεά Ελλάδα, από το 2019 έως σήμερα δεν ασχολήθηκε κανείς με την υλοποίηση αυτής της πρωτοπόρας για τα ελληνικά δεδομένα Τεχνοκρατικής και Επιστημονικής Δομής που ο νομοθέτης χωροθέτησε στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας. Ειρήσθω εν παρόδω ότι στα διαδικασία διαβούλευσης της Ομάδας Τεκμηρίωσης υπό τον Καθηγητή Γιάννη Πανούση   Σύνδεσμος Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας είχε προτείνει μεταξύ των άλλων «Την ίδρυση Τεχνολογικού Πάρκου (ΤΠ) με συμμετοχή των Τεχνολογικών Σχολών του ΠΣΕ και ερευνητικών τεχνολογικών φορέων της περιοχής όπως ΕΛΚΕΜΕ, ΕΒΕΤΑΜ με αντικείμενα τη συν διοργάνωση ημερίδων, εξειδικευμένων σεμιναρίων-workshops, ημερών καινοτομίας όπως Metallurgical innovation days, προώθησης θεμάτων ψηφιοποίησης της βιομηχανίας (Industry 4.0), οργάνωσης εκπαιδευτικών επισκέψεων στα εργοστάσια κτλ. Μέσω του ΤΠ θα μπορούσε να γίνει και η οργάνωση πρακτικών ασκήσεων, διπλωματικών, διδακτορικών σε εφαρμοσμένα θέματα, αποτελώντας Πρότυπο για την εφαρμογή του καινοτόμου προτεινόμενου εκπαιδευτικού σχεδίου διασύνδεσης βιομηχανίας και Πανεπιστημίου. Το ΤΠ προτείνεται να εξυπηρετεί και ως  χώρος για spin-offs του Πανεπιστημίου προωθώντας τη διαχείριση των καινοτομιών.»

Αυτό ακριβώς είναι η θεσμοθετημένη Τεχνόπολη του Ευρίπου.

 

Στις 22Δεκεμβρίου 2018, υπέγραψαν Μνημόνιο συνεργασίας για τη δημιουργία της «Τεχνόπολης του Ευρίπου»  ο Δήμαρχος Χαλκιδέων Χρήστος Παγώνης και ο πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Μέλετιος –Αθανάσιος Δημόπουλος. Έκτοτε όμως δεν κινήθηκε τίποτε με εξαίρεση μία συνάντηση εκπροσώπων του Πανεπιστημίου με την Δήμαρχο Χαλκιδέων στις 29.4.2021 χωρίς να υπάρχουν περαιτέρω εξελιξεις.

Δυστυχώς το τοπικό πολιτικό σύστημα την αγνοεί και δεν τη διεκδικεί ενθαρρύνοντας το Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) να προχωρήσει στην υλοποίησή της. Εξάλλου έχει εξασφαλιστεί και σχετική έκταση.

Όταν επί πέντε χρόνια γυρίζουμε την πλάτη στο αρχαιότερο και μεγαλύτερο Πανεπιστήμιο της χώρας περιμένουμε να ευδοκιμήσει η διεκδίκηση για ένα ακόμη νέο Δημόσιο Πανεπιστήμιο; το οποίο μάλιστα ακόμη και εάν υλοποιηθεί είναι βέβαιο ότι η Χαλκίδα θα μείνει στο περιθώριό του καθώς πέραν της ίδρυσης δεν διασφαλίζεται η ορθολογική εξακτίνωσή του, τουλάχιστον για την πρώτη δεκαπενταετία.

Συνεπώς οι τοπικοί φορείς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση της Εύβοιας και της Περιφέρειας έχουν καθήκον να διεκδικήσουν την υλοποίηση της Τεχνόπολης του Ευρίπου καθώς ήδη την έχει καταστρώσει ο νομοθέτης. Αν δεν κατορθώσουν αυτό περιμένουν να κερδίσουν νέο Δημόσιο Πανεπιστήμιο;